Kako do čistijeg vazduha u stanu ili kući ? Deo 1
Zagađen vazduh u unutrašnjosti kuće danas predstavlja jedan od nekoliko najznačajnijih faktora koji direktno utiču na zdravlje ljudi. Različiti su izvori tog zagađenja i uglavnom se obično pomisli na zagađen vazduh u gradskim sredinama, koji ulaskom u vašu kuću predstavlja problem. Stoga, neki odlučuju da iz gradskih, urbanih sredina pređu da žive u ruralna područja, gde će sigurno veza sa prirodom biti mnogo jača. Međutim, da li je i to potpuno rešenje? Naime, odlazak u neku vangradsku sredinu i ne mora da znači i da će u takvoj kući kvalitet vazduha biti mnogo bolji od onoga kakav je u gradu, Naravno, u takvim ruralnim sredinama je prirodno očekivati da nekih zagađivača koji su tipični za gradsku sredinu, ima znatno manje. Ali, nažalost, postoje zagađivači tj., polutanti koji nisu isključivo vezani za jednu ili drugu sredinu, već ih gotovo podjednako ima svugde. Naprimer, jedan od takvih zagađivača je ozon, koji je prisutan u atmosferi i kao takav ulazi u domove. Uzimajući u obzir različite faktore, kao što su ventilacija domaćinstva i zadržavanje članova domaćinstva u zatvorenim prostorijama, izloženost ovom agensu može biti značajna. Problem koji se javlja sa ozonom može biti dvojaki. Direktnim udisanjem, ozon oštećuje pluća. Osim toga, zahvaljujući njegovoj velikoj reaktivnosti, on stupa u hemijske reakcije sa drugim jedinjenjima, a koja se oslobađaju iz brojnih, danas opšte prisutnih materijala u savremenom domaćinstvu. Na ovaj način, hemijskim reakcijama, ozon može da dovede do sinteze novih, a po zdravlje opasnih jednijenja koja i nisu bila prisutna u domaćinstvu. Naprimer, jedan od tih jednijenja može biti formaldehid za koji se smatra da je kancerogen. Imajući u vidu opasnost formaldehida kao i moguće izvore u raznim bojama, lepkovima i slično, mnogi odlučuju da izbegavaju takva sredstva i odlučuju se na ona koja u svom sastavu ne sadrže ovo jedinjenje. Ali, kao što je pomenuto, čak i ako u kući i nemate direktni izvor formaldehida, može ukoliko postoje povoljni uslovi, doći do njegovog generisanja. Naprimer, neke supstance koje emituju osveživači vazduha ili koji se nalaze u parfemima, smatra se da u rekaciji sa ozonom dovode do formiranja formaldehida. Osim ovog najprostijeg aldehida, u unutrašnjosti kuće se pod dejstvom ozona, a u reakaciji sa određenim supstancama iz tepiha, boja sa zidova, zavesa, mogu formirati naprimer, nonaldehidi itd. Osim spoljašnje atmosfere kao izvora ozona, poznato je da postoji mogućnost i da u unutrašnjosti dođe do njegovog genereisanja, kao što je naprimer rad laserskih štampača, fotokopir aparata ili jonizatora vazduha, tj, aparati koji za svoje funkcionisanje u nekom delu koriste visoki napon.
Treba naglasiti da se danas jonizatori vazduha koriste u značajnoj meri u cilju generisanja negativnih jona, budući da je poznato njihovo pozitivno dejstvo na čoveka. Međutim, zbog svog načina funkcionisanja, jonizatori vazduha uvek stvaraju određenu količinu ozona, a čija se koncentracija onda može u prostoriji povećavati. Sve ovo ukazuje da je potrebno, u unutrašnjosti doma onemogućavati povećanje koncentracije ozona. To se može postići na nekoliko načina: smanjivati količinu ozona koja ulazi u unutrašnjost, redukovati izvore ozona u samom domaćinstvu i koristiti određene mere za što bržu i efikasniju reakciju ozona na način na koji neće dovesti do novih takođe opasnih nusprodukata…
Nastaviće se…
Zvonko Rakarić
